ارایه یک مدل ترکیبی برای شناسایی عوامل موثر در اثربخشی پروژه های انتقال تکنولوژی در شرکت های تولید کننده تجهیزات برق ایران

امروزه انتقال تکنولوژی های جدید و برتر به عنوان یکی از راهکارهای حفظ مزیت رقابتی در بنگاه ها مد نظر می باشد. با توجه به نرخ بالای شکست پروژه های انتقال تکنولوژی در بسیاری از بنگاه ها ، توجه به شناسایی عوامل بازدارنده و تسریع کننده، جذب و توسعه تکنولوژی از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد. با توجه به نیاز مبرم کشورهای در حال توسعه و بنگاه های فعال در این کشورها به انتقال تکنولوژی موفق برای ایجاد توسعه تکنولوژیک و امکان رقابت در بازارهای جهانی، در این تحقیق تلاش گردیده که عوامل مهم در جذب و توسعه موفق تکنولوژی در گروهی از بنگاه های ایرانی که دارای ماهیت تکنولوژی مشابه می باشند، شناسایی و سپس میزان اهمیت هر یک از این عوامل بر موفقیت پروژه های انتقال تکنولوژی محاسبه گردند. جهت نیل بدین هدف، ابتدا ادبیات موضوع به طور گسترده مرور و تمامی عوامل مهم از ادبیات استخراج گردیدند و سپس یک مدل مفهومی اوّلیه بر پایه ادبیات موضوع استخراج شد. این مدل اوّلیه، یک دسته بندی جدید از عوامل مهم در جذب و توسعه موفق پروژه های انتقال تکنولوژی ارایه می دهد. در قدم بعد با انجام مصاحبات پی در پی با محققان انتقال تکنولوژی در کشور، مدل اوّلیه با شرایط بنگاه های ایرانی سازگار گردید و لذا مدل مفهومی دوم تحقیق استخراج شد. نهایتأ با توجه به اهمیت استراتژیک صنعت برق و بنگاه های تولیدکننده تجهیزات برق به عنوان یکی از زیر ساختارهای لازم برای توسعه تکنولوژیک کشور، بنگاه های تولیدکننده تجهیزات برق به عنوان نمونه های تحقیق در نظر گرفته شده و طی مصاحبات پی در پی و نیمه ساختار یافته با مدیران عالی رتبه صنعت برق و خبرگان انتقال تکنولوژی در شرکت های تولیدکننده تجهیزات برق، اقدام به ارایه یک مدل مفهومی نهایی که با شرایط بنگاههای فوق سازگار باشند گردید. در طی مصاحبات انجام شده، کلیه عوامل موثر بر موفقیت یا اثربخشی پروژه های انتقال تکنولوژی در این بنگاه ها شناسایی و نهایتأ در پنج دسته عوامل محیطی، استراتژی تکنولوژی، توانمندی تکنولوژیک، توانمندی سازمانی و توانمندی شبکه ای بنگاه ارایه گردیدند. سپس با به کار گیری روش مدل های معادلات ساختاری، اقدام به آزمون فرضیات تحقیق و یا به زبان ساده تر اقدام به بررسی اثرات پنج دسته فوق بر اثربخشی پروژه های انتقال تکنولوژی در بنگاه های مورد تحقیق گردید.در نتایج تحقیق مشخص شد که استراتژی تکنولوژی بیشترین اثر را بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در بنگاه های نمونه دارد و پس از آن توانمندی تکنولوژی، توانمندی سازمانی و توانمندی شبکه ای و عوامل محیطی به ترتیب بیشترین اثر را بر موفقیت پروژه های انتقال تکنولوژی دارند.از دیگر یافته های این تحقیق می توان به شناسایی شاخصها یا متغیرهای تشکیل دهنده استراتژی تکنولوژی، توانمندی تکنولوژی، توانمندی سازمانی ، توانمندی شبکه ای، عوامل محیطی و اثربخشی انتقال تکنولوژی در بنگاه های ایرانی تولید کننده تجهیزات برق اشاره نمود. در واقع با شناسایی این متغیرها، اثرات هر یک از آن ها بر متغیرهای تشکیل دهنده اثربخشی انتقال تکنولوژی محاسبه و سپس توصیه های لازم جهت بهبود امکان موفقیت در پروژه های انتقال تکنولوژی به مدیران ارشد بنگاه های مورد تحقیق به عمل آمد. در پایان نیز نقش متغیرهای کنترلی مدل مانند سایز و نوع مالکیت در موفقیت پروژه های انتقال تکنولوژی در بنگاه های مورد تحقیق مورد بررسی واقع شد و مشخص گردید که بنگاه های بزرگ و دولتی از توانمندی تکنولوژیک و شبکه ای بالاتری برخوردار بوده و از عوامل محیطی نیز کمتر تأثیر می پذیرند و به طور کلی دارای اثربخشی بالاتری در پروژه های انتقال تکنولوژی می باشند.